OMEGA SÖZLÜĞÜ-Osman MÜFTÜOĞLU

Omega yağlarının üç çeşidi var.

Omega-3 yağları bunların en önemlileri. Omega-3’ten zengin yiyeceklerin başında balık yağı, ceviz, keten tohumu, kabak çekirdeği ve semizotu gibi kalın yeşil yapraklı sebzeler geliyor. Balık yağı en etkili ve güvenilir kaynak olarak kabul ediliyor.

Omega-6’dan zengin yiyecekler arasında ilk sıraları pamuk, ayçiçeği ve mısır özü yağları alıyor. Yani mutfağınızda kullandığınız bitkisel yağlar aslında tıka basa omega-6 ile dolu. Omega-6 kapsüllerine boşuna para ödemeyin dememin nedeni de bu!

Omega-9’dan zengin yiyeceklere gelince... Zeytinyağı bu grubun en önemli besini. Fındık ve kanola yağında da omega-9 yağı bulunuyor. Bir zeytin cenneti olan ülkemizde omega-9 içeren kapsüllere para ödeyip ilaç niyetine yutmanın bir anlamı kalmıyor, günde 1-2 çay kaşığı zeytinyağı yemek bile omega-9 kazanımınız için yeterli.

Omega-6 yağlarının fazlası faydalı değil. Bu yağların iltihabi süreçleri tetiklediği hücre çoğalmasını hızlandırdığı pıhtılaşma süreçlerini çabuklaştırdığı biliniyor. Yani bu yağlar gereğinden fazla alındıklarında pıhtı yapısı iltihap tetikleyici kanser yapıcı fonksiyonlar üstlenebiliyor.

Omega-3 yağları ise faydalı özelliklere sahip. Bunlar omega-6 yağlarının olumsuz etkilerini mükemmel bir biçimde dizginleyebiliyor. Yani kanseri önlemede kanı inceltmede iltihabi süreçleri baskılamada son derece etkililer. Bu nedenle beslenme planlarımızı yaparken mümkün olduğu kadar omega-3 kazanımımızı arttırmamızda fayda var. Son yıllarda yaşadığımız pek çok sağlık probleminin omega-3/omega-6 dengesinin bozulması, yani omega-3 kazanımımız azalırken omega-6 kazanımımızın artmasıyla ilgili olması muhtemeldir.

Omega-3 desteğini kimler almalı?

Omega-3 yağlarının damar sağlığına önemli katkılar yaptığı doğru. Bu mucize yağlar kanı inceltmekte ve damar sertliği süreçlerini yavaşlatıyor. Bana göre omega-3 desteklerini öncelikle damar riski yüksek kişilerin kullanmasında fayda var. Özellikle trigliseridi yüksek, iyi kolesterolü düşük olanların, aile hikayesinde erken yaşta kalp krizinden ölümlere sık rastlananların damarlarını korumak amacıyla balık yemedikleri günlerde omega-3 desteği almaları uygun olur. Omega-3 yağlarının belleğe de iyi geldiği biliniyor. Hamilelerin, yeni doğan ve büyüme çağındaki çocukların, gençlerin, bellek problemi başlayan yaşlıların da omega-3 desteğinden faydalanmaları söz konusu olabilir. Omega-3 destekleri kalp ritim bozukluğu olanlara, eklem problemi olanlara, hatta kilo problemi yaşayanlara bile tavsiye edilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta var: Kullandığınız omega-3 kapsüllerinin saf olup olmadığının, yani yeteri kadar omega-3 yağı içerip içermediklerine dikkat edin. Omega-3 yanında, omega-6 ve omega-9 içeren desteklerle birlikte olanları daha pahalıdır, bunlara gereksiz yere fazladan para ödemeyin. Bazı omega-3 yağları ağır metallerle (cıva, kurşun, katmium) kirlenmiş olabilir; temiz, onaylanmış omega-3 kapsülleri kullanmaya çalışın. Bitkisel omega-3 kapsülleri (keten tohumu yağı gibi) yerine balık yağından elde edilen omega-3’leri tercih edin.