KALP YETMEZLİĞİNİN BELİRTİLERİ VE ÖNLEMLER-Bingür SÖNMEZ

Yastık sayısına dikkat!

Kalbin vücuda yeterince kan pompalayamaması olan kalp yetmezliğinin tipik belirtileri var. Kesik kesik nefes alma, gece nefes darlığıyla uyanma, bacaklarda ve karında şişlik. Yüksek yastıkta uyuma ihtiyacı da kalp belirtisi.

Kalp yetmezliği nedir?

Prof. Dr. Bingür Sönmez: Kalbin bir de pompası var. Bu pompa diğer organlara ve dokulara kan gönderir. Eğer pompa güçsüz düşer ve yeteri kadar kan pompalayamazsa ortaya kalp yetmezliği çıkar. Yeteri kadar kan pompalanamaması kalp damarlarındaki darlık, kalp krizi, çarpıntılar, yüksek tansiyon gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Ama hiçbir neden olmasa da, her şey normalken, birdenbire kalp adalesinde bir güçsüzlük oluşabilir. Sonuçta kalp boşlukları gittikçe büyür ve kalp yetmezliği gelişir. Buna kardiyomiyopati diyoruz. Bu hastalık çoğunlukla geçirilmiş viral enfeksiyonlardan sonra olur.

Kalp yetmezliğinin belirtileri neler?

Prof. Dr. Bingür Sönmez: Çabuk yorulma, nefes darlığı, kesik kesik nefes alma, göğüs ağrısı ve çarpıntı en önemli belirtileridir. Hasta özellikle şunu belirtir: "Ben merdiven çıkarken yorulmazdım, şimdi 2'nci kata çıkarken yoruluyorum." Daha ileri safhada hasta yataktayken nefes darlığı gelir. Bu artık son aşamadır. Özellikle hastaya şu soruyu yöneltiriz: "Gece nefes darlığıyla uyanıyor musun?" Yanıt "Evet" ise bu artık kalp yetmezliğinin en ileri safhasıdır. Hasta gece korkuyla uyanır, camı pencereyi açmaya kalkar. Hatta bazen hiç yatamaz. Alçak yastıkta nefes darlığı arttığı için başının altına koyduğu yastık sayışını arttırır. Eskiden bir yastık koyarken son zamanlarda "2 yastıksız uyuyamıyorum" diyorsanız, bilin ki ilerledi. Hastalar bazen hiç uyuyamayacak kadar kötüleşir, sadece yatağın kenarına otururlar. Kalp yetmezliğinin önemli bir belirtisi de bacaklarda, karın ve akciğer boşluğunda su toplamasıdır. Bu su toplaması 10-15 kiloya kadar ulaşabilir.

Kalp yetmezliği nasıl tedavi ediliyor?

Prof. Dr. Bingür Sönmez: Sebebe yönelik tedavi yapmamız lazım. Önce tıbbi tedavi yapıyoruz. Bunun için idrar söktürücü ilaçlarla kalbin yükünü azaltıyoruz. Çünkü kalp yetmezliği hastalarında böbrek fonksiyonları bozulduğu için tuz tutulması olur. Tuz su tutar. Mesela bazen serviste gözümüzün önünde 1 haftada 25 kilo alan hastalar var. Aslında bu kilo değil, inanılmaz bir su tutulmasıdır. Bu da hastada ciddi kalp yetmezliği, nefes darlığı, çarpıntı, uyurken korku ve panikle uyanma gibi şikâyetlere neden olur. İşte bu sırada hemen idrar söktürücüler kullanmak zorundayız. 12-15 litreye çıkan kanı hemen 7 litreye indirmemiz gerekir. Kalp yetmezliğinde eğer sorunun kaynağında kapak problemi varsa, mutlaka kapakları değiştirmeliyiz. Ya da kalpte bir balon nedeniyle kalp yetmezliği oluşmuşsa bu sorunu gideririz. Bazı hastalarda kalp nakli zorunlu olabilir.

Kalp nakilleri zor yapılan ameliyatlar mıdır?

Prof. Dr. Bingür Sönmez: Hayır, ameliyatlar kolay ama sonrasında takibi çok zor. Çünkü ortaya hastaneye bağımlı bir hasta çıkıyor. Şu anda yılda 10-12 kalp nakli yapılabiliyor. Ama yıllık ihtiyaç 250 civarında. En büyük sorun, verici ayrıca ekonomik açıdan da çok fazla yük getiriyor. Kalp naklinde bir diğer sorun da kalbin kısa bir süre içinde nakledilme zorunluluğu. Mesela böbrek 48 saat kadar saklanabilir ama kalbin 3-4 saat içinde nakledilmesi lazım.