KOLON KANSERİNİ ÖNLEME-Osman MÜFTÜOĞLU

Prof.Dr. Osman MÜFTÜOĞLU : "Kolon kanseri önlenebiliyor"

Kanserde erken teşhis çok önemli. Bu testlerle o kadar iyi ve güvenilir sonuçlar alınıyor ki kanser daha “tasarım aşamasında” iken tanımlanabiliyor.

Bu testlerden bazıları sadece kanseri erken teşhis etmekle de kalmıyor, ileride kansere dönüşebilecek sorunların erken dönemde görülüp ortadan kaldırılmasına da olanak sağlıyor. Bunun en güzel örneklerinden biri kalın bağırsak kanserlerinin erken teşhisinde kullanılan kolonoskopik muayenedir. Kolonoskopik inceleme yalnızca kalın bağırsaktaki tümörü erken dönemde belirlemekle kalmıyor, aynı zamanda “polip” veya “adenoma” diye adlandırılan ve ilerde kansere dönüşmesi söz konusu olan bazı yapıları da görebilmeyi, ortadan kaldırabilmeyi mümkün hale getiriyor. Yani sorunu neredeyse kökünden hallediyor.
Bazı ailelerde kalın bağırsak kanseri daha sık görülüyor. Bu ailelerde “ailevi kolon polipozisi ” veya “villöz adenoma” gibi hastalıklara sık rastlanıyor. Bu hastalıkların ortak özellikleri zamanla kansere dönüşme potansiyeli taşımaları. Kolonoskopik inceleme ile erkenden yakalandıklarında ameliyata gerek kalmadan ortadan kaldırılabildiklerinden, kolonoskopik inceleme aynı zamanda bir tedavi yöntemi gibi çalışıyor.

İLK KOLONOSKOPİ NE ZAMAN YAPILMALI

Sindirim sistemi hastalıklarında uzmanlaşmış otoriteler elli yaşını geçen herkese en az bir kez kolonoskopi yapılması gerektiğini belirtiyor. Eğer ilk kolonoskopi tamamen temizse ve ailede bir risk fazlalığı söz konusu değilse, bu incelemelerin 3-5 yıllık aralıklarla tekrarlanması yetiyor. İlk incelemede polip belirlenenlerde bir yıl sonra yeni bir kontrol yapılması tavsiye ediliyor. Kolon kanseri yönünden riskli bir aileye mensup olanlara ise bu incelemenin daha kısa aralıklarla, örneğin 2 yıllık aralıklarla yapılması tavsiye ediliyor. Kısacası kolonoskopik inceleme hem teşhis hem tedavi, hem de risk taraması bakımından son derece yararlı bir tarama ve teşhis yöntemi. Olanaklar ölçüsünde elli yaşı geçen herkesin bu tetkiki yaptırması gerekiyor. Kalın bağırsak kanseri sık görülen kanserler arasında. Ailesinde kalın bağırsak kanseri olanlar, fazla kilolular, alkol ve sigarayı fazla tüketenler, kırmızı eti sıkça yiyenler, posasız beslenenler, sebze ve meyveyi ihmal edenler daha riskli kişiler olarak kabul ediliyor. [Kolonoskopi Video]

Bedeninize daha çok demir pompalayın

Yiyeceklerdeki demirin bağırsaklarınızdan emilmesini engelleyen bazı maddeler var ama bunlar demirin emilmesini zannettiğiniz kadar çok etkilemezler. Özellikle hayvansal kaynaklı demirin emiliminde önemli bir sorun çıkmıyor. Bitkisel kökenli demirin emilimi ise birazcık engellenebiliyor. Tam taneli tahıllarda ve kepek yüklü yiyeceklerde bulunan fitat, ıspanakta bulunan oksalat demir emilimini azaltabiliyor. Ama bu durum ıspanağı kıymalı ve yoğurtlu yemenize ya da kepek ekmeğini tercih edip tam tahıla öncelik vermenize engel değil. Siyah çayda bulunan tanin maddesinin de bitkisel kaynaklı demirin emilimini azaltabileceği biliniyor ama yemeğin üzerine içeceğiniz bir bardak taze çayın da ciddi bir zararı olmuyor. Yine de gıdalardaki demiri daha fazla kazanmak istiyorsanız portakal suyu, tatlı kırmızıbiber, havuç, domates, karnabahar, lahana gibi yiyecekleri daha çok kullanmaya gayret edin. Eğer bitkisel demir kaynaklarını (mercimek, kuru fasulye, nohut, bezelye) kırmızı et gibi hayvansal bir demir kaynağı besin ile birlikte yerseniz demir kazanımızın yeterli olacağından endişe etmeyin. Mesela yumurta, bol domates, yeşilbiber ile hazırlayacağınız bir kahvaltıda yumurtadaki demirde domatesteki demir kolayca emiliyor. Bir başka çözüm yolu çocuklarınıza yemek yerken portakal suyu içme alışkanlığı kazandırmanızdır. Portakal suyunda bulunan C vitamini yiyeceklerdeki her türlü demirin emilimini kolaylaştırıyor.

Ön belirtileri neler

Hastalığın ilk belirtileri olabildiği için dışkı alışkanlığında değişme, dışkıda incelme, dışkıdan kan gelmesi, birdenbire ortaya çıkan kabızlık, kansızlık, kilo kaybı gibi belirtilerle karşılaşanların kolon kanseri yönünden hemen incelenmesi gerekiyor.
Kolonoskopi yaptıramayanların faydalanacakları ucuz ve güvenilir bir tarama testi daha var: Gaitada gizli kan testi. Kolonoskopi kadar güvenilir olmasa da bu testin de yılda bir kez tekrarlanmasında yarar var. Gizli kan testi kötü çıkanların her halükarda kolonoskopik incelemeye tabi tutulması gerekiyor.
Kalın bağırsak kanserinin daha yakalanmadan yok edilebilecek bir tehlike olduğunu ve erken teşhis edilmesi halinde iyileşme şansının çok yüksek bulunduğunu unutmayın. Yıllık taramalarınıza kolonoskopik incelemeyi ve gizli kan taramalarını da ekletmeyi ihmal etmeyin.

Korunmak için ne yapalım

Sebze ve meyve alışkanlığı edinin.
Tam tahıllı ürünlerden, bakliyattan vazgeçmeyin.
Kilo almayın.
Hareketli bir hayat tarzı oluşturun, sık sık yürüyün.
Alkol ve sigaradan uzak durun.
Kırmızı eti, özellikle barbekü tarzı pişirilenleri az yiyin.
Transyağlardan uzak durun.
Yoğurdu ihmal etmeyin.
Tütsülenmiş yiyecekleri azaltın.

KABIZLIK TEDAVİ-ERKAN TOPUZ

Kabızlığa karşı ne tür önlemler alınmalıdır?

Annem 6-7 yıldır hep tuvalete çıkamamaktan şikayetçiydi. 9 ay önce bağırsak kanseri teşhisi konuldu. Hiç zaman kaybetmeden ameliyata alındı. Ardından kemoterapi gördü. Doktorun verdiği diyete uymasına rağmen hâlâ kabızlıktan şikayetçi. Bu sorunu nasıl çözebiliriz? B.G.

Cevap : Prof.Dr. Erkan TOPUZ

Kabızlık, kolon kanserinin en önde gelen sebeplerinden biridir. Ailevi faktörler, polipler bağırsak kanseri nedenleri arasındadır. Kolonoskopi ile polip tespit edilirse önce polipler temizlenir. 6 ay sonra kolonoskopi tekrarlanır. Sonuç temiz çıkarsa bir sonraki kolonoskopi kontrolü 1 yıl sonra, bu kez de temiz çıkarsa 3 yıl sonra yapılır. Cea ve ca19-9 bağırsak kanserinde en önemli tümör markerlarıdır.

Kabızlığa karşı günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve yemelidir. Haftada 2 kez kurubaklagil tüketilmeli. Beyaz ekmek yerine kepek ekmeği tüketilmeli. Her gün en az 2 litre su içilmeli. Bol bol kuru kara erik ve kara kayısı yenmeli. Kemoterapi gördüğü için haftada 1 kez kırmızı et yenebilir, bir süre sonra kırmızı eti diyetinden tamamen çıkartabilir. Et seçimi balık ve hindi olsun.

Beslenmede şu gıdalar kesin olmalı :

Karahindiba, kuzukulağı, tere, brokoli, kuşkonmaz, semizotu, kırmızı turp, kereviz, yer elması, enginar, bir avuç işlenmemiş ayçiçeği ve kabak çekirdeği, havuç, karadut, kara erik, kara kayısı gibi kırmızı-siyah sebze ve meyveler. Bu arada kuru kara kayısıyı güvendiğiniz bir yerden alın çünkü piyasada boyayla siyahlaştırılmış kayısılar da var. Ayrıca anneniz her gün bir çorba kaşığı taze çekilmiş keten tohumu yesin. Keten tohumu hem bağırsak kanserinden korur hemde kabızlığa mani olur. 1 çorba kaşığı çörekotunu bal ve sarımsakla karıştırıp tüketsin. Kızartmalardan uzak dursun.

Bağırsak kanserinden korunmak isteyenlere ise tavsiyelerim şunlar :

Ailenizde kanser öyküsü varsa muhakkak 20-25 yaşlarında kolonoskopi yaptırın. Polip tespit edilirse düzenli aralıklarla cea, cea19-9 testlerini ve kolonoskopiyi ihmal etmeyin. Her gün 400 ünite folik asit, 1 gram kalsiyum, 1 tane bebe aspirini alın. Shiitake, maitake mantarı birini de kullanabilirsiniz.

Ayrıca periyodik olarak bromelanin (ananas hapı), milk thistle (devedikeni sütü kapsülü), dandelion (karahindiba hapı) kullanın. Böğürtlen çağı ve yeşil çay tüketin.

KRONİK KABIZLIKTAN KURTULMAK İÇİN PORTAKAL YAPRAĞI KÜRÜ

Şiddetli ve kronik olan kabızlık şikayetleri için kür :

Gerekli Malzemeler :

• 9-10 Tane taze portakal yaprağı.
• 1 su bardağı su.

Kürün Hazırlanışı :

9-10 Tane taze portakal yaprağı 1 bardak suda 6 Dk. hafif ateşte kaynatılır. 6. Dk.’dan sonra ocaktan indirilir ve ılımaya bırakılır. Sabah kahvaltısından 1 Saat sonra tamamı içilir.

1 hafta süresince 1 gün aray ile her kez taze hazırlayarak içilir ve kür sonlandırılır. Kabızlık şikayetinin durumuna göre haftada 2-3 kez tekrar edilebilir.

Not : Kurutulmuş portakal yaprağının etkisi yoktur ve kullanılmamalıdır.

KABIZLIK İÇİN İBRAHİM SARAÇOĞLUDAN PIRASA KÜRÜ

Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu kabızlığın giderilmesi için zeytinyağlı pırasa yemeğini önerdi.

Haftada en az 4 kere pirinçsiz olarak hazırlanan zeytinyağlı pırasa yemeği tükettiğinizde kabızlık sorunu ortadan kalkar. Bu kabızlığa karşı mükemmmel bir çözümdür.

KABIZLIK TEDAVİSİ İÇİN KURU İNCİR KÜRÜ ŞİFALI OTLAR

Prof. Dr. Ahmet Maranki kabızlık için kuru incir kürünü öneriyor.

5 adet kuru inciri iyice yıkadıktan sonra, 1 bardak sıcak suyun içine koyarak 1-2 saat bekletin. Akşam yatmadan önce incirleri yedikten sonra üzerine de suyunu için.

Bu kür 3-4 hafta uygulandığında kabızlık için faydalıdır. İncir, mide ve bağırsak mukozasını kalıntılardan, balgamlardan temizler ve rahat çalışmalarını sağlar.

Uyarı : Bu kürün şeker hastaları tarafından uygulanması uygun değildir.